Stevan Raičković - Na kraju grada

Raičković je sebe smatrao naslednikom pesnika slovenskog pevanja, koristi i slobodan i vezan stih, baladičan je - naglašena narativnost pesama, duži slobodan stih.

Vi ćete u jednoj njegovoj pjesmi upoznati ono drvo, onaj hrast koje je ličnost, a sličnih "ličnosti" nije malo, ravnopravan sa autorom, sa pjesnikom koji je njegov dvojnik. Intimizirajući se sa stvarima, sa neživim, pjesnik stalno dovodi u odnos biće i ništavilo, gubi se udaljenost između stvari i bića, bez pretencioznosti, iako su to filozofska pitanja, ovo su pitanja religije, zapravo pitanja poezije par excellence! Svekoliko pjesničko iskustvo je otkrovenje te preužasne blizine koja se čini da ima u sebi zarobljenu ljepotu, svijet prirode nije nam stran, kao ni smrt, kao da govori svaki stih, smrt koja je naprosto sastavni dio naše prirode. Otuda tako uporna njena prisutnost, od prvih do poslednjih pjesama ovaj pjesnik ima pred očima istovjetnost te dvije krajnosti, on ne razlikuje u nekoj krajnjoj poetskoj instanci živo od neživog, sebe od kamena, život od smrti. Nije li to kanačno otkrovenje poezije. I dokazivanje te činjenice ni je li jedini zadatak poezije, i nije li to bio smisao života Stevana Raičkovića.

Kad jedan takav preobražaj kao što je voskeresenje drveta, ili kamena, ili rođenje, svejedno, kad se takav preobražaj odigra pred vašim očima, vi i onda tom pjesniku dalje sve vjerujete. Te pjesničke očiglednosti su neporecive, jer odista pjesnik ne ostavlja ni tračak sumnje da je to neživo biće odista neživo, dakle, ovdje sve vrvi od života, negdje duboko u nekom ritmu, taj ritam ne može da opstaje ako nema čudesa koje ga pokreće iznutra, ne može da opstaje u mrtvom... Pjesnik je u vrelu života pokušava da otkrije i pokrene ono što nije pokrenuto, otuda je ta tišina u toj poeziji tako neophodna, kako bi se čuo svaki šum, kako bi se čuo glas, disanje onih stvari koje nisu bića kako smo mislili prije toga. A sada je poljuljana čitava naša predstava, naš sistem, naša percepcija je pod znakom pitanja, mi smo se našli u čudu, čitalac poezije sada može odista da se raduje jer ima pred sobom jednu nemoguću radosnu vijest, vijest da se u poeziji desilo ono što je rezervisano za druge discipline, i to se desilo tako očigledno, i sa takvom lakoćom, i ta vijest je obišla svijet u tom jeziku, ona se potpuno uspješno domogla realizacije, vi vidite da pjesnik sada može da govori šta hoće, mi mu unaprijed moramo vjerovati, mi tišinu koju slušamo u ovoj poeziji slušamo sa strahopoštovanjem. Jer bez te tišine ne bi se mogli čuti najtiši šumovi i najdublji pokreti...

Stevan Raičković - Na kraju grada - verzija 2

__________________________________

Stevan Raičković, svoj prvi zrak sunca ugledao je u mestu nedaleko od Kučeva, Neresnici, 5. jula 1928. godine. Formalno obrazovanje stekao je na nekoliko lokacija, u Senti, Kruševcu, Smederevu, a u subotičkoj Gimnaziji je maturirao. Kao sedamnaestogodišnjak objavljivao je svoja prva pesnička dela, studirao je Filološko-umetnički fakultet u Beogradu, radio je u literarnoj redakciji Radio Beograda, bio urednik u izdavačkom preduzeću "Prosveta", redovni član Srpske akademije nauke i umetnosti od 1981. godine. Čovek posebnog misaonog kova, briljantne jezičke virtuoznosti, kreator okvira u kojima prirodni elementi - trava, kamen, reka imaju svoju smislenu nit sa najdubljim društvenim morama – usamljenošću, besmislom, otuđenošću, smrću, trošnim ljudima i uspomenama. Čeprkanje po biografskim činjenicama Stevana Raičkovića, u obilju pesama, radnih angažmana ne dolazi do onog često esencijalnog pogona umetnosti - ljubavi. Pesme protkane crnim koncima tamničarskog zadaha, straha od neprijateljstva realnog sveta i željom za buđenjem u nekim novim društvenim prostorijama, gde se diše vazduh pun magije, nemaju vremena za ljubavne stihove. Kamen, drvo, uspavanka prepliću se i guraju u motivima Raičkovićevih pesama, a onda je sasvim neprimetno pred oči tragača glavu promolila pesma U mojoj glavi stanuješ.

Raičković je objavio oko dvadesetak zbirki pesama, sedam knjiga za decu, nekoliko knjiga eseja. Počeo je vrlo rano da piše. Prvu pesmu objavio je 1945. godine a zatim su sledile i ostale. Godine 1950. izašla mu je prva zbirka pesama Detinjstvo, da bi već sledećom knjigom pesama Pesma tišine iz 1952. bio primećen. Najpoznatije su mu zbirke: Pesma tišine, Balada o predvečerju, Kasno leto, Tisa, Kamena uspavanka, Prolazi rekom lađa, Slike i prilike i druge. Objavljivao je pesme u "Književnosti", "Mladosti", "Književnim novinama" i u "Politici". Pored poezije za odrasle, pisao je i priče i pesme za decu. Prva po redu knjiga namenjena deci bila je zbirka pripovedaka Veliko dvorište, a zatim zbirka pesama Družina pod suncem za koju je 1960. godine dobio nagradu "Neven". Poema Gurije bila je njegova treća knjiga po redu namenjena deci. Takođe je objavio prepeve modernih ruskih i slovenskih pesnika Sedam ruskih pesnika i antologiju Slovenske rime kao i niz eseja i zapisa o poeziji. Preveo je i Šekspirove sonete i Deset ljubavnih soneta, Frančeska Petrarke.

Stevan Raičković - Kamena uspavanka 

Stevan Raičković - Kuda potonu Pek

Stevan Raičković - Male bajke

Stevan Raičković - Na septembarskoj plaži

Stevan Raičković - Oprosti kamenu što ćuti

Stevan Raičković - Septembar

Stevan Raičković - Umorna pesma

Stevan Raičković - Veliko dvorište