Branislav Nušić - Vlast lektira

Branislav Nušić - Vlast

Branislav Nušić - Vlast

 

Komediju Vlast Branislav Nušić je napisao 1938. godine i ubrzo je postala, a i do danas ostala, njegova najpopularnija drama. U ovoj komediji Nušić opisuje korupciju, lopovluk, sitničarenje i slavoljublje ljudi koji su na vlasti, ukazuje na njihove nedostatke ljudi i njihov loš karakter i prezire ih. Komedija Vlast osvetljava neprestane Nušićeve teme kao što su pohlepa, bahatost, bezakonje i moralnu iščašenost jednog društva. Radnja se odvija za vreme vladavine dinastije Obrenović. Svi tadašnji ministri i njihovi najbliži bili su pošteđeni svakodnevnih briga običnog čoveka. Dok su bili na vlasti uživali su u svojim foteljama i njihova jedina briga je kako zaštititi sebe. Nisu razmišljali o narodu, niti su se borili za njegov boljitak.

 

Komediju Vlast Nušić nije završio. Ona je bila izazov za pisce i roditelje, da je dopune i napišu njen kraj.

 

Tema - Dolazak Toze na vlast, promena njegovog ponašanja i ponašanje njemu najbližih ljudi

Glavni likovi - Toza, Tozin tast Miloje, žena Leposava, drug Dragoslav, rođak Arsa, rođaka Mara, kumovi

 

Kratak sadržaj - Jednoj srpskoj familiji se posrećilo da jedan njen član bude izabran za ministra, što je odmah kod njega i ostatka njegove familije izazvalo velike želje i ambicije. Vlast bi im je donela moć i mogućnosti da ostvare svoju ličnu korist. Kad Toza dođe na vlat sve postaje drugačije, kako i njegovom životu, tako i u životu njegovog tasta Miloja. Vlast ih obojicu menja. Toza, nekada loš i tunjav đak odjednom postaje sav važan. Uobražen je, prepotentan, gleda ljude sa visine i pretvara se da ih ne poznaje. Svoj položaj koristi da sebi prigrabi što više novca i da što bolje materijalno obezbedi svoju porodicu, a na kraju kad ostane bez vlasti ne kaje se zbog svojih loših dela. Važno mu je samo da ga ne uhvate zbog zloupotrebe položaja i ne strpaju u zatvor.

 

Miloje, Tozin tast, je presrećan što je njegov zet postao ministar. Sviđa mu se vlast jer uživa u tome da bude iznad svih i da mu se ljudi klanjaju. Zato se i on klanja Tozi, da bi na taj način dao još više važnosti njegovom viskom položaju na vlasti. Milojevo ponašanje je rezultat njegove neobrazovanosti i nesigurnosati. Bio je sitan mali čovek, neuk i ponizan i silno je želo da ga ga drugi poštuju i uvažavaju.

 

Za razliku od Miloja Arsa je dobro zna kakve mogućnosti pruža vlast jer je i on nekada bio ministar. Njega ne zanima moć koju vlast pruža, već samo lična korist koju može da ostvari. Bio je pohlepan, lukav i bezosećajan, predstavnik ljudi koji žele da se okoriste ljudskom nesrećom. Iz njegovog i Tozinog ponašanja zaključujemo da sevlast ne menja, menjaju se samo ljudi na vlasti.

 

Od Arse se ne razlikuje puno ni Toziin školski drug Dragoslav. Licemeran je i dvoličan. Tozu smatra glupim, omalovažava ga i obezvređuje jer oseća zavist i ljubomoru zbog njegovog uspeha, a s druge strane očekuje njegovu pomoć i neku korist.

 

Daj čoveku vlast pa će najbolje videti kakva je on čovek. Ministar Toza , njegova familija i drugovi svojim ponašanjem su pokazali sve ljudske mane i slabosti, sve što je negtivno u jednom čoveku i društvu u kome živi kada se dočepa vlasti.

 

Komedija Vlast je komedija situacije, a radnja se odvija u kući Toze i njegovog tasta Miloja. Slika vlasti data je gradacijom.

 

Gradacija je stilska figura koja nastaje izborom reči ili misli, kojom se postupno pojačava ili slabi početna pretpostavka.

 

Komedija situacije je komedija u čijoj se radnji likovi pojavljuju u uobičajenim okruženjima kao što su kuća ili radno mesto.

___________________________________

 

Branislav Nušić je rođen 8. oktobra 1864. godine u Beogradu, u trgovačkoj porodici. Otac Đorđe Nuša i majka Ljubica dali su mu ime Alkibijad, koji će mladi Nušić, zajedno sa prezimenom Nuša, nositi sve do svoje dvadesete godine. U romantičnom zanosu jednog vremena, a u skladu sa "opštim posrbljavanjem imena, od Branka Radičevića do Đure Daničića", i on mijenja svoje pomalo arhaično ime i prezime Alkibijad Nuša i postaje Branislav Nušić. Dok je udio osnovnu školu u Smederevu (1870-1874), gdje mu je otac prešao sa trgovinom, Nušić se prvi put susreće sa glumcima i pozorištem. Ovaj iznenadni i uzbudljivi susret sa putujućom družinom Mihaila Dimića bio je, po riječima samog Nušića, više nego sudbonosan, jer će pozorište od tog trenutka postati njegova osnovna duhovna preokupacija, ljubav koja će trajati tokom čitavog života.

 

Duhovna klima koju je stvorio Svetozar Marković, pojava "mladog radikalizma" u političkom i društvenom životu Srbije sedamdesetih i osamdesetih godina, književni krug koji se okupljao u kući pjesnika Jovana Ilića, djela ruskih pisaca Černiševskog, Turgenjeva, i, naročito, Gogolja i njegovog Revizora, - sve to imalo je presudan uticaj na idejno formiranje mladog Nušića u vremenu dok je u Beogradu završavao gimnaziju (1874-1882), pripremajući se da započne svoj u literarnu i pozorišnu aktivnost. Studiranje pravnih nauka započeo je u Gracu, a zatim nastavio u Beogradu, gdje je i diplomirao na Velikoj školi (1886). Godine 1885. učestvovao je u srpsko-bugarskom ratu kao dobrovoljac. Zbog jedne političke i antidinastičke pjesme koja je nosila naslov Dva roba, štampane u tadanjem Dnevnom listu (1887), osuđen je na dvije godine zatvora, ali je pomilovan poslije godinu dana izdržavanja kazne u požarevačkom zatvoru. Po povratku sa robije "mladi buntovnik" se iznenada našao u materijalnim nedaćama, pa je prisiljen da zatraži zaposlenje u nekoj državnoj ustanovi. Poslije dužih natezanja i odbijanja postavljen je za državnog službenika u nacionalnopropagandnom odsjeku ministarstva inostranih djela, i upućen u Prištinu, kao pisar srpskog konzulata (1889). Službovao je još u konzulatima u Solunu, Skoplju i Bitolju (gdje se 1893. oženio Darinkom, kćerkom Božidara Đorđevića, trgovca).

 

Za vrijeme studiranja, i u toku diplomatske službe, Nušić je napisao čitav niz pozorišnih djela, komedija i drama: Narodni poslanik, 1883; Sumnjivo lice, 1888; Protekcija, 1889; Prva parnica, 1897; Običan čovek, 1899; Ljiljan i Omorika, 1899; Tako je moralo biti, 1900; Knez Ivo od Semberije, 1900; - od kojih su dvije prve i najbolje, Narodni poslanik i Sumnjivo lice, zbog svoje otvorenosti i satiričnosti ostale ne prikazane sve do 1896, odnosno 1923. godine. Istovremeno sa pozorišnim radom, Nušić sarađuje u mnogim listovima i časopisima i objavljuje sljedeća djela: Pripovetke jednog kaplara, 1886; pripovijetke-kozerije Listići, 1889; putopise: Kraj obala Ohridskog jezera, 1894; S Kosova na sinje more, 1894; i zbirku pri-povijedaka Ramazanske večeri, 1898.

 

Godine 1900, poslije deset godina provedenih u diplomatskoj službi, Nušić prelazi na rad u ministarstvo prosvjete, prvo kao sekretar ministarstva, a zatim je postavljen za dramaturga i zamjenika upravnika Narodnog pozorišta u Beogradu. Poslije nepune dvije sezone provedene u pozorištu podnosi ostavku i po molbi je penzionisan, da bi iste godine (1902) bio reaktiviran i postavljen za komesara pošta i telegrafa; međutim, odbivši da primi ovu službu, ponovno je stavljen u penziju. Nemiran i nestalan duh, nesposoban da se smiri, stalno nezadovoljan i u pokretu, Nušić će od 1900. do završetka rata, 1918, neprestano mijenjati ne samo službe već i mjesta službovanja. Tako je 1903. postavljen za šefa Odsjeka za nacionalnu propagandu pri predsjedništvu vlade; 1904-1906. upravnik je Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu; 1906-1907. dramaturg je u beogradskom Narodnom pozorištu; 1908-1912. bavi se novinarstvom, saradnik je i urednik mnogih listova i časopisa; 1912, za vrijeme balkanskih ratova, postavljen je za prvog načelnika u oslobođenom Bitolju; 1913. upravnik je i organizator pozorišta u Skoplju; 1915. povlači se sa srpskom vojskom preko Albanije na Krf; 1916-1918. boravi u Italiji, Francuskoj i Švajcarskoj. Ova dinamična životna biografija ispunjena je i praćena adekvatnom stvaralačkom dinamikom. U prvoj deceniji ovog stoljeća Nušić piše brojna dramska djela: Šopenhauer, 1902; Pučina, 1901; Pod starost, 1903; Naša deca, 1903; Greh za greh, 1905; Pod oblacima, 1905; Svet, 1906; Rastko Nemanjić, 1906; Jesenja kiša, 1907; Danak u krvi, 1907; Hadži Loja, 1908; Iza božjih leđa, 1910; Put oko sveta, 1910; Knjiga druga, 1910; Opasna igra, 1910; Žena bez srca, 1910; zatim, roman Opštinsko dete, 1902; putopis Kosovo, 1902; i zbirku feljtona Ben-Akiba, koji su izlazili u Politici 1904-1907 (I knj. 1907, II knj. 1932, III knj. 1935).

 

Po završetku rata Nušić se vratio na staru dužnost, nastavljajući prekinuti posao na upravničkom mjestu Narodnog pozorišta u Skoplju. Godine 1919. postavljen je za prvog načelnika u novoosnovanom umjetničkom odjeljenju ministarstva prosvjete u Beogradu, da bi 1923. bio ponovno penzionisan. U vremenu od 1925-1928. nalazi se kao upravnik sarajevskog Narodnog pozorišta, zatim je kratko vrijeme bibliotekar Narodne skupštine, nakon čega je definitivno stavljen u penziju (1929). Prva poslijeratna decenija u Nušićevom literarnom i pozorišnom stvaralaštvu protiče u znaku izvjesne pasivnosti i zatišja, naročito na planu humora. Krvava ratna epopeja, dramatično povlačenje kroz Albaniju i, naročito, smrt sina Baneta u ratu uticali su da zamukne Nušić - komediograf. Pored ovih subjektivnih faktora, ovom stvaralačkom zatišju doprinio je vjerovatno i negativan stav Srpske akademije nauka, koja, povodom šezdesetgodišnjice njegovog života, 1924, "ne samo što ga nije izabrala, nego ga nije ni kandidovala za svoga člana", degradirajući tako čitav njegov komediografski opus. Razočaran, umoran, Nušić napušta Beograd i odlazi za Sarajevo. On piše manje, uglavnom drame, bajke i istorijske tragedije: Velika nedelja, 1920; Tuđinče, 1920; Kneginja od Tribola, 1924; Tomaida, 1924; Nahod, 1925; Večnost, 1930; zatim, potresnu ispovijest o povlačenju kroz Albaniju Devetsto petnaesta, 1921; dok na planu humora objavljuje samo farsu u jednom činu Svetski rat, 1923; i humorističku prozu Autobiografija, 1924.

 

U trenutku kada je izgledalo da je Nušićev književni opus završen, u starosti, on će za nepunih deset godina koliko mu je ostalo od života, iznenadno i neočekivano, sa mladalačkim poletom i čudesnom energijom, napisati svoja najbolja djela, vrativši se ponovno svojim početnim inspiracijama i svome neiscrpnom izvoru - humoru, i to onom humoru, jednom jedinom, "koji izazivajući smeh na usnama ublažava surovosti života". Ova posljednja stvaralačka decenija donosi sljedeće velike komedije: Gospođa ministarka, 1931; Mister Dolar, 1932; Beograd nekad i sad, 1933; Ožalošćena porodica, 1934; U jež, 1935; Svinja, 1935; Dr, 1936; Pokojnik, 1937; i nedovršenu Vlast; zatim čitav niz komedija u jednom činu: Kirija, Muva, Dva lopova, Kod advokata, Miš, Kijavica, Analfabeta, Detto, 1931. Istovremeno, Nušić objavljuje Pripovetke, 1931, 1932, 1936; i humoristički roman za djecu Hajduci, 1934. Godine 1932. izlaze mu Celokupna dela u 20 knjiga, a 1935. drugo i dopunjeno izdanje u 25 knjiga. Ono što nije uspio da ostvari povodom svoje šezdesetgodišnjice, ostvariće deset godina docnije; naime, 1933. postaje član Srpske akademije nauka.


Umro je u Beogradu 19. januara 1938. godine.

 

Branislav Nušić - Analfabeta 

Branislav Nušić - Autobiografija 

Branislav Nušić - Beogradske kafane

Branislav Nušić - Gospođa ministarka

Branislav Nušić - Hajduci

Branislav Nušić - Kafana Dardaneli

Branislav Nušić - Kolarac

Branislav Nušić - Narodni poslanik

Branislav Nušić - Pogreb dva raba

Branislav Nušić - Pokojnik

Branislav Nušić - Savamala

Branislav Nušić - Sumljivo lice

Branislav Nušić - Varoš kapija

loading...
6 glasova
Koristilo vam je ovo prepričavanje? Kliknite like
ili podelite sa prijateljima

Postavite ovu prepričanu lektiru na Vaš sajt ili forum

Link
Za web stranicu
Za forum
Nazad Branislav Nušić - Vlast

Najpopularnije lektire RSS

William Shakespeare - Hamlet

William Shakespeare - Hamlet Viljem Šekspir - Hamlet   Jedne večeri na straži dogodilo se nešto neobično, Horaciju, Marcelu i Bernandu se ukazao… >

Ivo Andrić - Prokleta avlija

Ivo Andrić - Prokleta avlija   Vrsta djela - romanVrijeme radnje - neodređeno, turska okupacijaMjesto radnje - turski zatvorTema djela - život zatvorenika… >

Johann Wolfgang Goethe - Patnje mladog Werthera

Johann Wolfgang Goethe - Patnje mladog Werthera Johan Volfgang Gete - Patnje mladog Werthera   Mladi pravnik Werther dolazi u gradić u koji ga je poslala… >

Meša Selimović - Derviš i smrt

Meša Selimović - Derviš i smrt   Ovo je priča o pokušajima derviša Ahmeda Nurudina, šejha mevlevijskog reda, za vrijeme Otomanske vladavine u… >

Dobrica Ćosić - Koreni

Dobrica Ćosić - Koreni   Koreni su drugi roman Dobrice Ćosića. Objavljen je 1954. godine. Roman Koreni je tematski slojevit, moderan i po tematici… >

Lektire na društvenim mrežama

Lajkuj Lektire.me na Facebook-u