Artur Rembo - Samoglasnici

Neki smatraju da je polazna inspipracija za Samoglasnike bio neki bukvar koji je Rembo imao kao dijete i u kojem je svaki samoglasnik bio obojen različitim bojama. Pjesnik je pišući svoj sonet htio da se zabavlja jednim apsurdnim nadahnućem, ili prelistavajući neki rječnik, njegov pogled, pod rubrikom svakog samoglasnika zadržavao na nekim riječima koje su evocirale izvjesne boje.

A možda ga je interesovanje za alhemiju podstaklo da izabere pet samoglasnika i poreda ih u izrazitom redu. Nije isključeno da je Rembo davao bojama simbolilčan smiosao. Suzana Bernar tvrdi da treba imati na umu da je Rembo napisao svoj sonet više kao čovijek koji vidi nego kao čovjek koji čuje. Za Forisona Samoglasnici su erotična pjesma u kojoj 5 boja u sonetu oličavaju 5 glavnih dijelova ženskog tijela. Mišljenja su veoma podijeljena ali najviše preovladava Forisonovo tumačenje samoglasnika.

Čitajući ovu pjesmu na prvi pogled nam se čini da Rembo afirmiše Bodlerove ideje o univerzalnoj analogiji mirisa između mirisa, boja i zvukova, ali naprotiv Rembo dijeli ovu pjesmu na 5 cjelina na 5 samoglasnika.

Najprije na početku pjesme Rembo pridodaje samoglasniku neki epitet, želeći da naglasi da su samoglasnici stubovi jezika. Dalje dolazi do 5 slojeva u kojima se kompletno može opisati ljudski život od njegovog nastanka pa do završetka. Razne su teorije o simbolici samoglasnika u ovoj pjesmi. Ja neću pisati svoje mišljenje, na vama je da to utvrdie. To je individualno-impresionistički način spoznaje ove pjesme. Tako da se može sa sigurnošću tvrditi da je nad samoglasnicima izvršena određena stepenizacija vrijednosti.

Počevši od prvog samoglasnika od početka cjeline, od najnižeg djela čovjekovog života, od rađanja pjesnik opisuje dolazak na svijet i patnje pri njemu. Drugi sloj samoglasnik E, prvi stepen života, predstavlja sigurnost, ljepotu prirode, okrenuvši ga naopačke simbolizuje šator, zaštitu za čovjeka.

Samoglasnikom I Rembo dolazi do čovjekovog ideala ljubavi to jest daje veći značaj ljubavi od prva dva sloja. U predstavlja spokoj i mir, zrelost, odmakle godine života.

I na kraju O kao omega, kraj života, postojanja. Truba simbolizuje Boga njegovu moć i položaj naspram ostala 4 sloja u ovoj pjesmi. Po meni poenta ovje pjesme je povezanost samoglasnika sa prirodom tj sa čovjekovim životom od njegovog rađanja preko prvih koraka, ljubavi, zrelosti do vrhovne Trube života. Kao što sam već napisao dosta je aluzija i načina tumačenja ove pjesme. Pored mog tumačenja bez puno aluzija pročitajte svakako i ovaj način tumačenja pjesme:

"Neki smatraju da se inspirisao Bodlerovom idejom o analogiji između boja, zvukova i mirisa, međutim, Remboova namera nije da simbolizuje jedinstvo sveta, već on razlaže celinu, tj. reč , na elemente i od njih pravi novo delo. Za početak, zanimljivo je to što boje pripisuje samo vokalima. Intrigira i to što slova nisu poređana po azbučnom redu i što svako slovo ne zauzima jednak prostor. Ako svako slovo rotiramo i posmatramo njegovu formu, možemo otkriti skrivenu sliku ženskog tela, a na to ukazuje i kalambur samog naziva pesme: voyelles – vois elles. Kada se A okrene naopako, predstavlja pubični trougao, što se i potvrđuje sličnošću sa korsetom, tipičnim ženskim odevnim predmetom. Zatim, jedna nimalo romantična slika, smrad – mogući ženski ciklus, gde se kupe muve, sjajnih krila. Mračni zaliv je jasna asocijacija. Ako se E, koje je Rembo pisao kao grčko slovo epsilon (ε), položi, dobijaju se grudi. Belina im se naglašava i etimološkim značenjem reči candeur – belina. Od pare postaju šatori, zatim koplja gordih santi i uzvišenost „belih kraljeva". Emociju dočarava evocirajući „drhtaje cveća". Potom, ako se I postavi horizontalno, postaje linija usana, koje i spominje, i pod uticajem pijanstva i kajanja, postaju krvavo crvene. Obrnimo U i dobićemo dugu kosu. Pesnik je vidi kako proizvodi talasanje mora, kao kovrdže, uz latinski pridev „viridis", koji označava tamnu nijansu zelene boje. Životinje na pašnjacima su vaške, već poznate iz pesme „Les chercheuses de poux", blizu čela, tj. bora, ploda alhemije koju i sam pesnik želi i traži. O, bez potrebe za rotiranjem , predstavlja usta, "vhovnu Trubu punu lude cike" (suprême Clairon plein des strideurs étranges), pri čemu član des ukazuje na to da je reč o određenom zvuku, onom kojeg prati anđeoska tišina, vrhunac seksualnog užitka. Zato je O „mega", u značenju velik, ali i u značenju grčkog slova i simbolike – pesma ide od "alfe do omege", i tako postaje jasan redosled slova. U tom važnom trenutku, O su i oči koje svetle, a ljubičast sjaj može biti aluzija na „devojku sa ljubičastim očima" (la fille aux yeux de violette) koja ga je pratila do Pariza februara 1871. Posesiv Ses napisan velikim slovom ukazuje na to. Na ovom primeru mogu da se vide odlike Remboove poezije, hermetičnost, predviđanje i uklapanje svih značenja u celokupan smisao izvrsnom upotrebom jezika."

Artur Rembo - Samoglasnici - verzija 2

________________

Artur Rembo - Samoglasnici

A crno, E belo, I rujno, O plavo, U zeleno:
tajna rođena vam tu je:
A, crn kosmat pojas muhâ što blistavo
Nad svirepim smradom kupe se i zuje,

Zatoni sene; - E, koplja gordih santi,
Belina čadora, cveće zanjihano;
I, krv ispljunuta, smeh što gnevno plamti
Na usnama lepim, u kajanju pjanom;

U, drhtanje kružno božanstvenih mora,
Spokoj pašnjaka i stada, spokoj bora
Koje alhemijom stiču učenjaci;

O, vrhovna Truba, puna cike lude,
Mir kojim Anđeli i svetovi blude,
- Omega, Očiju moćnih modri zraci!

__________________________________

Žan Nikola Artur Rembo je rođen u francuskom gradu Šarlvilu 20. oktobra 1854. godine. Umro je nakon svega 37 godina u Marselju, 10. novembra 1891. godine. Opisivali su ga kao čoveka vrlo nemirnog duha, a veliki Viktor Igo ga je poredio sa Šekspirom, pa ga je čak i nazvao "dete Šekspir". Smatra se da je na Remboa veliki uticaj imala njegova majka, koja je bila stroga katolkinja i koja ga je strogo vaspitavala. Koliko je poznato, otac ih je napustio kada je Artur Rembo bio tek šestogodišnjak.

Smatraju ga predstavnikom takozvanog pokreta dekadencije i iako je bio veoma mlad kada je počeo da objavljuje svoja dela ostavio je veliki trag u umetnosti, a imao je i jak uticaj na druge književne stvaraoce, ali i ostale umetnike.

Međutim, iako je bio strogi katolik, Rembo je čitao i razne priče i bajke, koje su obilovale avanturama. Smatra se da je tutor koga je njegova majka angažovala, jer se nadala uspešnom školovanju mladog Remboa, imao najveći uticaj na dečaka. Naime, tada je Artur Rembo počeo da pokazuje interesovanje i za klasičnu književnost i to ne samo francusku, već i grču i rimsku. Upravo pod njegovim uticajem, Rembo počinje da stvara svoje, originalne stihove kako na francuskom, tako i na latinskom jeziku. Njegova prva odštampana pesma je i objavljena 2. januara 1870. godine i nosila je naziv "Novogodišnji poklon siročadi".

Nedugo zatim njegov mentor, ali i uzor postaje Žorž Izambar, pa je upravo on prva osoba kojoj je i pokazao svoju pesmu Ofelija, a za koju će se vremenom ispostaviti da je možda i jedna od najboljih pesama koje je napisao. Ubrzo nakon toga, u Remboovom životu se događaju neprijatnosti, jer Izambar usled izbijanja Francusko – pruskog rata odlazi,a Rembo ostaje u prilično lošem psihičkom stanju. Počinje da se ponaša neuobičajeno, da provocira, da pije, postaje neuredan, pa čak krade i knjige iz lokalnih radnji. Usled svega toga biva uhapšen, te u pariskom zatvoru provodi celih nedelju dana. Čak se govorilo da se priključio i Pariskoj komuni.

Međutim, osoba koja je najviše, čini se uticala na Remboov život je drugi veliki francuski pesnik Pol Verlen. Ovde nećemo govoriti o njihovom međusobnom odnosu ništa drugo do da je Verlen bio oduševljen stavarlaštvom mladog Remboa. Naime, pošto je Artur Rembo pisao mnogim pesnicima, ali nije dobijao odgovor, na nagovor svog prijatelja Bretanja, Rembo upućuje pismo i predstavniku simbolista, Verlenu. U pismima se pored ostalih pesama našla i jedna koja je bila vrlo specifična, da ne kažemo da je sadržala zapanjujuće stihove, a to je pesma "Spavač u dolu".

Kada je pročitao stihove, Verlen je bio oduševljen te je Remboa pozvao da dođe kod njega u Pariz. Sada nećemo komentarisati njihov međusobni odnos, jer to nije naša tema, tek govorilo se da su Verlen i Rembo imali aferu. A bilo je među njima svakakvih smicalica i svađa, koje se gotovo uvek pominju uz njihova imena. Činjenica je samo da je Verlen imao dobar uticaj na književno stvaralaštvo mladog Remboa i da nas ne zanima kakav su međusobni odnos imali, jer analiza pesme "Ofelija" definitivno ne zahteva da znamo i to. Ono što je važno jeste da kada se obrađuje lektira "Ofelija", Artura Remboa bitno je znati ove, manje više osnovne biografske podatke. Dok je njegov odnos sa velikim Verlenom tema nekog drugog teksta.

Artur Rembo - Ofelija  

Artur Rembo - Pijani brod